«Dalens sønner i Skjul ei krøb»
Forfatter: Eivind Kvinge
Ja, soleis heiter det i Sinklarvisa me fekk læra,
alt då me gjekk i barneskulen. Det var bønder frå Vågå,
Lesja og Lom som viste tenner til den svenskleigde skottehæren 26.
august 1612. Me kjenner til utfallet. Berre «atten levande sjeler
kom heim» til Skottland.
Det nærmar seg 400 år sidan denne hendinga,
men ogso i seinare tider har me havt slike «Dalens sønner»,
soleis i siste verdskrigen, og ein av dei som skal nemnast, er oberst John
Reidar Kvinge, og her er hans vita.
Oberst John Reidar Kvinge
John Reidar Kvinge er fødd i Bergen 7. februar
1912. I 1923 flytte huslyden til slektsgarden Bakken på Sørkvingo
i Masfjorden. Her dreiv faren møllebruk og sagbruk, som han tok
over etter sin far.
John Reidar kom tidleg med i det tungarbeidet som fyl
med slik verksemd. I åra 1928-32 gjekk han Voss Landsgymnas og var
russ i 1932. Like etter byrja han på Hærens flygeskule på
Kjeller og vart utdanna flygar i 1933. Så gjekk han på politiskulen
i Oslo i 1936 og byrja vidare som politikonstabel i Bergen i juli 1937.
Dette yrket hadde han då krigen braut ut 9. april 1940. Hans tilknytning
til militæret på denne tida var då som vernepliktig løytnant.
Som utøvande politi tok det etter kvart til å
verta varmt under føtene på han, og utvegen då var å
koma med i Kristian Stein-organisasjonen. I august 1941 drog han med M/B
«Soløy» frå Værlandet med kurs for den frie
verda, saman med m.a. seinare stortingspresident Per Hysing-Dahl.
Det var i alt 27 personar ombord i den 27 fots, halvopne
båten. Truleg var denne den tyngst lasta av alle dei nordsjøfarande
båtar i desse dagar. Ved overfarten vart båten naglesprengd
og sokk seinare ved kai i Lerwick, men då var karane framkomne.
I England vart John Reidar Kvinge etter kvart ordra til
ymse oppdrag. Han kom med i Kompani Linge som Martin Linge sin nestkommanderande,
og med ansvaret for London-kontoret. Det var dette kontoret som valde ut
personell til dei spesielle oppdraga, både i kompani Linge og Shetlandsgjengen.
Som kjent fall Martin Linge i Måløy 27. desember
1941. Då tok major Eivind Hjelle først over som sjef. Men
frå mai 1942 til hausten 1943 var det kaptein John Reidar Kvinge
som var sjef for Kompani Linge.
Hausten 1943 vart han ordra til Sverige for å vera
med på ei oppbygging av dei norske polititroppane der. Då dei
første norske styrkane rykte inn i Finnmark i januar 1945, var kaptein
Kvinge med som sjef for 2. rikspolitikompani.
John Reidar Kvinge si militære karriere etter krigen
er uvanleg mangfaldig, noko som fylgjande stikkord viser : Han var i Finnmark
til august 1945. Deretter vart det eit år på Krigsskulen i
Oslo. Så nestkommanderande i infanteribataljonen i Tysklandsbrigaden.
Seinare var han instruktør på Hærens stabskule, og vidare
sjef for infanteriets øvingsavdeling nr. 2. Eit år var han
elev ved Senior Officer School i England. Deretter tenestegjorde han som
bataljonsjef og seinare brigadesjef ved brigaden i Sør-Norge. FN-teneste
og stabsoffiser i Gaza ved krigen i 1956.
Deretter elev ved Forsvarets høgskule og så
KR-sjef i Rogaland. Fungerande regimentsjef for IR 2/IR 4 i Oslo. Sidan
vart han fungerande regimentsjef for IR 10 på Bergenhus, og han var
den som flytta regimentstaben frå Bergenhus til Voss.
Til slutt kom han til Hordaland Infanteriregiment / Hordaland
Forsvarsdistrikt nr. 9 på Bergenhus. Der var han sjef i 8 år
til han gjekk av for aldersgrensa i 1977.
I John Reidar Kvinge si sjefstid fekk regimentet ny fane
som vart overlevert av H.M. Kong Olav ved ei stor oppstilling på
Ulven i 1976. I periodar var Kvinge ogso fungerande sjef for Distriktskommando
Vestlandet, og då hende det at han måtte ta imot sjølvaste
Kongen.
Oberst John Reidar Kvinge gjekk gjennom dei militære
grader som fylgjer : sersjant i 1933, fenrik i 1934, kaptein i 1947, major
i 1953, oberstløytnant i 1955 og oberst i 1960. Han er dekorert
med m.a. Deltakarmedaljen, Haakon VII´s 70-årsmedalje.
Han var kjend som ein offiser med solide militære
kunnskapar, og han hadde eit vinnande vesen som gjorde han til ein mykje
akta og avhalden person.
Om oberst John Reidar Kvinge kan ein elles leggja til
: Han bar vidare arven frå bøndene frå Vågå,
Lesja og Lom, hin augustdagen i 1612.
-----------------------------------------------------------
Fjon frå fjell til fjord nr. 6 1996 - Masfjorden
Sogelag. |