Krigsminnesmerker
Minnesmerke over hærfolk frå Masfjord
1808 - 1814
Foto: Scandion
( 17.07.2007)
Ungdomlaga i bygda reiste i 1926 ein bauta over masfjordingar
som var med i krigen mot Sverige 1808 - 1814. Minnesmerket står ved
Sandnes kyrkje og namna til 59 mann står skrive på ei koparplate
festa til steinen. Dei fleste av mennene gjorde teneste i det nordre nordhordlenske
kompaniet.
Avdukinga av minnesmerket var ein sundag i mai same året,
og Hans B. Wergeland held talen. Det fastbuande befal i bygda paraderte.
Minnesteinen er 2,60 meter høg over sokkelen og er teken or utmarka
på Solheim.
Minnesmerke ved Sandnes kyrkje. Foto: Scandion.
12 masfjordingar som fall for fedrelandet 1940 - 1945
har fått sitt minnesmerke ved Sandnes kyrkje.
Namna er :
Ole H. Sleire
Olav L. Reknes
Oskar L. Kvinge
Arne B. Sandnes
Ivar H. Duesund
Haakon H. Duesund
Martin A. Sandnes
Torgeir S. Stordal
Agnar M. Haukeland
Birger H. Wergeland
Gunnar K. Otterstad
Magnus J. Otterstad
Ole H. Sleire, f. 20. desember 1917, var i Marinen i 1940
og drog til England. Han var kvartermester ombord i fregatten ESKDALE og
vart drepen av ein granatsplint under artellerikamp med tyske sjøstridskrefter,
utanfor Dieppe i Kanalen, 12 desember 1942.
Olav L. Reknes (f. 15. desember 1921), Haakon H. Duesund
(f. 9. mai 1917), Agnar M. Haukeland (f. 10. desember 1912), Gunnar K.
Otterstad (f. 2. august 1915) og Arne Sandnes (f. 7. april 1912) reiste
den 12. januar 1942 ut frå Sandnes i Masfjorden, med M/B VIKING II
for å komme til England. Undervegs møtte dei uvær, og
alle kom bort.
Oskar L. Kvinge var matros og skyttar ombord i D/S SENTA.
Under skyting 4. oktober 1941 oppsto det ein funksjonsfeil, ladinga eksploderte
og Oskar Kvinge vart drepen. Nesten på årsdagen etter, den
13. oktober 1942, vart SENTA torpedert i Nord-Atlanteren og alle 35 ombord
kom bort.
Ivar H. Duesund, f. 3. august 1905, dreiv etterretning
og frakta norske agentar som opererte frå England. Han vart arrestert
7. februar 1941, dømt til døden og henretta på Ulven
22. oktober 1941. Les meir her
Martin A. Sandnes var med i kampane i 1940. Deretter drog
han til England og vart kanonskyttar på D/S INGERTO. Han omkom 12.
mars 1942, då skipet blei torpodert i Nord-Atlanteren.
Torgeir S. Stordal samarbeida med den norske Bjørn
West styrken i Matrefjella. Han vart tatt av dage av tyskarane då
dei brant ned garden hans 4-5 mai 1945.
Birger H. Wergeland var med i kampane i 1940. Han vart
arrestert 16. januar 1942 og sendt i fangenskap til Tyskland. Han døydde
28. mai 1943 i Schildberg.
Magnus J. Otterstad drog til Shetland med M/B SOLØY
frå Værlandet 2. august 1941. Han kom i marinen og var maskinmann
på KNM UREDD. Han omkom i februar 1943 då ubåten gjekk
på ei mine utanfor Novik, sør for Bodø.
Minnesmerke over falne Bjørn West-soldatar
( 17.07.2007 15:22 )
Minnesmerke over Bjørn West soldatar som fall
i Matrefjella vart avduka av dåverande Kronprins Olav 29. juli 1949.
Minnesmerket stod då nær utløpet av
Stordalsvatnet. Då BKK tok til med damarbeid der vart det flytta,
og har sidan stått like ved Stordalen Fjellstove.
Minnesmerket er reist av Bjørn West soldatar i
Bergen og omland. Ved avdukinga paraderte ein tropp frå sjøforsvaret.
Veret var fint og mykje folk var til stades.
Denne vitjinga av kronprinsen, og fylgje han hadde med
seg, var ei storhending i Masfjorden si soge. Bygda hadde då - sovidt
ei veit - for fyrste gong vitjing av ein norsk kongeleg person, skriv Lars
Nordland i Masfjordboka.
Minnesmerke over falne Bjørn West-soldatar.
Foto: Scandion.
På minnesmerket står desse namna:
Jakob Aasheim
Johan Gatland
Arne Lampe
Arnold Mathiesen
Torgeir Stordal
Henning Wernøe
"FOR NOREGS SAK I SNØ DEI SEIG MEN FRIE KÅR
OR GRAVA STEIG"
Jakob Aasheim (f. 1918 i Hosanger) kom med i Bjørn
West styrken våren 1945. Han fall 28. april 1945 ved Kringlebotn.
Johan Gatland (f. 1921 i Fotlandsvåg) kom med i
Bjørn West styrken våren 1945. Han fall 29. april 1945.
Arne Lampe (f. 1919 i Bergen) var med i kampane 1940 på
Vosseavsnittet. Han kom seinare med i Milorg og i Bjørn West styrken.
Han fall 28. april 1945 under eit ordonansoppdrag i Matrefjella.
Arnold Mathiesen (f. 1918 i Kongsvinger) var med i krigen
i Noreg i 1940. Han var deretter kurer over grensa til Sverige. Våren
1944 drog han til England og kom med i kompani Linge. Han utførte
oppdrag i Noreg og kom til Bjørn West styrken i 1945. Han fall under
eit tysk angrep i Matrefjella 29. april 1945.
Torgeir Stordal var gardbrukar i Stordalen. Han samarbeidde
med Bjørn West styrken og vart tatt av dage då tyskarane brann
ned garden hans 4-5 mai 1945.
Henning Wernøe (f. 1909 i Bergen) var med i kampane
på Vosseavsnittet i 1940. Han var deretter i Milorg og kom til Bjørn
West styrken i 1944. Han fall under kampane i Matrefjella 28. april 1945.
....................................................................................
Bjørn West marsjen
Den årlege Bjørn West marsjen, til minne
om heimefrontavdelinga Bjørn West 1944-1945, gjekk første
gong av stabelen i 1983. Kvart år sidan det har det vore tale og
kranspåleggjing ved minnesmerket over dei falne.
Desse har halde tala og lagt ned krans ved minnesmerket
i Stordalen:
1983 Ola Litleskare, generalmajor. D.K.V.
1984 Eilert Eilertsen, lege i Bjørn West.
1985 Ola Berg, generalmajor, GIHV.
1986 Roar Hedegård Jacobsen, feltprest i Bjørn
West.
1987 Sverre Helland, Bjørn West veteran.
1988 Fredrik Kayser, nestkommanderande i Bjørn
West.
1989 Tormod Sleppen, generalmajor, GIHV.
1990 Arnfinn Finne, Bjørn West veteran.
1991 Erik Riisnes, ordførar i Masfjorden.
1992 Viger Aabrek, oberst, sjef IR9/FD19.
1993 Helen Mowinchel Nilsen, KP sjef Bjørn West.
1994 Kjell Espelid, Bjørn West veteran (soldat
nr. 1)
1995 Ulf Arnesen, oberstløytnant sjef HV9.
1996 Atle Neteland, Adm.dir. BKK.
1997 Sverre Øverland, generalmajor GIHV.
1998 Nils Bjørge, Bjørn West veteran.
1999 Roald Haugen, generalmajor GIHV.
2000 Sigurd Helstrøm, brigader, stabssjef.
2001 Karstein Torkildsen, Bjørn West veteran.
2002 Knut Åge Greve, oberstløytnant HV9.
2003 Odd Frøyse Tangen, generalmajor GIHV.
2004 Bengt Ivar F. Brovold, generalmajor GIHV.
2005 Oscar Haukeland, tidlegare ordførar i Masfjorden.
Bjørn West Muséet
Bjørn West Museet i Matre informerer om dei forhold
soldatane levde under, om utruleg slit med forsyningar, om snøstormar,
kulde, regn og matmangel, - og problematisk innkvartering, godt kameratskap
og imponerande kampmoral.
Historia om Bjørn West er dramatisk, interessant
og spennande norsk krigshistorie. Ved hjelp av bilder, tekst, film og intervjuer
med enkelte som var med, får ein innblikk i avdelingens kvardag og
krig. |