Hovudside
Rogaland
Hordaland
Sogn og Fjordane
Møre og Romsdal
Masfjorden
Bjørn West museet
BA 1 / BA 2 / BA 3
Biografiar
Bjørn West marsjen
Bøker
Filmen
Foreninga
Historikk/Artiklar
Innkvartering
Kamp og siger
Kart
Mannskapsliste
Matre
Minnestøtter
Museets venner
Sanger
Shetlandsbussane
Stordalsfolket
Taler
Reklameartiklar
Vedtekter
Veterandagar 
Våpensamling
 
BJØRN WEST MARSJEN

Kvart år, nest siste søndag i august. 

Bjørn West-marsjen er ein årleg turmarsj på vel 15 kilometer. Marsjen, som går i lett fjellterreng, er ein minnemarsj om det som hende i Matrefjella siste del av andre verdskrig. Marsjen har, og skal i åra framover vera med på å gje nye generasjonar kunnskap om den innsats, slit og forsvarsvilje soldatane i Bjørn West synte. 

Marsjruta er lagt framom mange av dei historisk kjende stadane der Bjørn West-soldatane vandra i dei siste krigsdagane i 1945. 
Marsjen startar ved Litle Matrestølen, går forbi Kringlebotn og til Stordalen fjellstove. På desse stadane fann kamphandlingane stad, og nordmenn miste livet. 
Marsjen vert avslutta med ei minnestund i Stordalen og nedlegging av krans ved bautaen over dei falne. 

Opptakten til Bjørn West-marsjen vart gjort på initiativ av befal frå Lindås Heimevernsområde. Første Bjørn West-marsj gjekk sundag 24. oktober 1982. 
Etter at Lindås HV-område fekk ungdomsgruppe har ho hatt ansvaret for registrering av deltakarane ved Steinareset, Masfjorden HV-område har stått for registrering av deltakarar på Matre og mottak av alle ved innkomst i Stordalen. 
Sambandsteneste og førstehjelp har vore utført av Røde Kors Hjelpekorps frå Lindås og Meland. Bergen Nordhordland Rutelag har utført transporttenestene. 

Sidan 1987 har marsjdagen vore nest siste sundagen i august. Talet på deltakarar har gjennomsnittleg vore 720. 
Alle som har gått Bjørn West-marsjen får diplom. Dei som har gått tre, seks eller ti gonger får høvesvis eit merke i bronse, sølv og gull. I 1993 hadde 50 deltakarar fått gullmerket. 

HISTORIKK

Litlematrestølen 

Søndag 29. april 1945 om ettermiddagen var det harde kampar nordvest for Litlematrestølen. 
Tyskarane skulle ta Kringlebotn, og sende om lag 30 mann av garde frå Fossen. 28 andre tyskarar skulle gå nordover fjellet mot Kringlebotn frå Litlematrestølen. Men ved Litlematrestølen vart dei stogga av 11 norske soldatar med fenrik Egil Arne som sjef. 

Tyskarane kom frå Matre, og vart oppdaga av norske vaktpostar kl. 11.30. Dei tyske soldatane sleit tungt i blautsnø og snøbyger, og nordmennene som låg i gode stillingar, venta i det lengste med å opna eld. Dei skaut først då tyskarane var 50 m frå dei. Johan Hansen Gatland frå Fotlandsvåg på Osterøy fall i skotvekslinga som følgde. 

27 tyskarar vart drepne. Den siste vart såra, men kom seg attende til Matre og melde frå. Bjørn West-soldatane evakuerte no Litlematrestølen, og det var i siste liten. Då dei siste nordmennene la i veg mot Stordalen, såg dei over 100 tyskarar rykkja fram mot Litlematrestølen. 

Kringlebotn 

Dei første kampane fann stad ved Fossestølen i 04- tida laurdag 28. april 1945. Ein norsk vaktstyrke slo attende ein mindre tysk styrke.
Denne laurdagen var det samla mykje Bjørn West- folk på fjellgarden Kringlebotn. Garden ligg løynd i ei lun hole på sørsida av Klavefjellet. Denne lagnadsdagen var om lag 60 norske ungdomar samla der. 50 nykomlingar skulle få våpenopplæring. 

Fenrik Nils Åsheim var kompanisjef og leiar for befalet som skulle trena dei nye rekruttane. Hjalmar Matre, som åtte garden, var nestkommanderande. Dei kom i strid før rekruttskulen kom i gong. 

Laurdag morgon oppdaga dei 3-4 tyskara ved nokre løegrunnar i vestre vassenden. Ein patrulje frå Bjørn West vart send av stad for å ta seg av desse tyskarane. Alt det første skotet frå tyskarane drap den 26 år gamle fenrik Arnold Mathisen frå Kongsvinger. Fenrik Ragnvald Totland frå Eknes vart såra. Det vart ein av tyskarane og, men fienden kom seg unna. 

Ettermiddagen dagen etter kom tyskarane attende med ein tropp på omlag 30 elitesoldatar. Dei kom ned Rusti i nærleiken av der Bjørn West-marsjen no går, og ned vestre skaret. 

To nordmenn stogga fienden ved Rusti heile ettermiddagen og kvelden. Hardaste striden vart ved vestre skaret. Her fall Jakob Åsheim frå Hosanger og Odd Narve Tindeland frå Haugesund. 

Tyskarane hadde store tap og drog seg attende i 9-tida om kvelden. Utover natt til måndag, evakuerte nordmennene Kringlebotn og drog over fjellet til Fagerdalsstølen. 

Tyskarane fekk mange drepne og såra på Litlematrestølen og i Kringlebotn denne dagen, søndag 29. april 1945. 

Klavefjellet / Stordalen 

Tysdag 1. mai 1945 var det kampar ved Krokavatnet nord for Stordalen. Tyskarane kom oppover frå Sognefjorden, men vart stogga der. 

Torsdag 3. mai kom store styrkar opp frå Fossen for å gå over Klavefjellet mot Stordalen. 12-14 norske soldatar med Johannes Kålås frå Hjelmås som lagførar, stogga fienden i halvannan time. Det var nok til at Bjørn West-styrkane kom i stilling tvers over heile Klavefjellet. 
Frontlinja gjekk i ein boge, mest som ein sekk. Og tyskarane hamna i sekken. Mellom 150 og 200 tyskarar kom opp frå Fossegarden, og like mange frå Fossevatnet. Det var dei nordmennene først kom i strid med. Nordmennene opna eld då tyskarane nådde nord for vatnet på Klavefjellet. 

Nordmennene hadde rikeleg med ammunisjon etter flyslepp natta før, og låg i gode stillingar. Tyskarane hadde store problem med å skjøna kvar elden kom frå. Nordmennene synte stor krigskunst, og klokka 18.00 måtte tyskarane trekkja seg attende med store tap. 

Bjørn West-folka fekk melding frå London om at krigen snart gjekk mot slutten, og fekk ordre om å bryta all kontakt med tyskarane. 

I Stordalen hadde det vore strid laurdag 28. april 1945. Tyskarane fanga to norske ordonansar som var på veg frå Kringlebotn til Stordalen. Ein tredje ordonans, Arne Lampe frå Fana vart skoten av dei same tyskarane då han var på veg frå Stordalen til Kringlebotn. 

I Stordalen kom dei same tyskarane over nokre nordmenn som la opp telefonliner langs sørsida av Stordalsvatnet. Ein av nordmennene, Henning Wernøe frå Bergen, fall i trefningane som følgde. Ein norsk offiserpatrulje gjekk til motåtak, skaut 3 tyskarar, og befridde dei to norske fangane. 

Den gamle fjellmannen Torgeir Stordal let livet 4. mai 1945. 76 år gamal vann han ikkje følgja med då Stordalen vart evakuert. 
Han vart att på garden der han hadde levd heile livet sitt. Tilliks med osingen Sigurd Johannessen som vart såra, gøymde han seg i urane i området. Etter eit døger torde Torgeir seg ned til husa sine. Der kom fienden over han, skaut han og brende han inne saman med resten av husa i Stordalen. 
 

2008 - Forsvarsminister Anne-Grete Strøm-Eriksen kom for å halde minnetale og legge ned krans ved minnesstøtta over dei falne i Stordalen.

ANTALL DELTAKARAR I BJØRN WEST MARSJEN 

2009 - 403
2008 - 503
2007 - 365
2006 - 475
2005 - 570
2004 - 568
2003 - 650 
2002 - 680 
2001 - 360
2000 - 400
1999 - 677
1998 - 384 
1997 - 460
1996 - 739 
1995 - 850
1994 - 498
1993 - 670
1992 - 871
1991 - 820
1990 - 970
1989 - 698 
1988 - 660
1987 - 837
1986 - 443 
1985 - 573
1984 - 934
1983 - 623 

 
Copyright © Scandion, 5986 Hosteland - E-post: mopdal@online.no