Shetlandsbussane
Tekst: Scandion
Publiseringsdato: 09.07.2004
Shetlandsbussane "Hitra", "Hessa" og "Vigra" gjorde til
saman 115 turar frå Scalloway på Shetland - og traffikerte
på norskekysten mellom Hådyret ved Egersund til Måsøy
i Nordland frå hausten 1943 og fram til krigen slutta.
Shetlandsgjengen var namnet på fiskarar og sjøfolk
som frå sommaren 1940 - og på oppdrag frå britane (SOE
og SIS), gjekk med agentar og utstyr frå Shetland til norskekysten.
På tilbaketuren hadde dei som regel med seg flyktningar, eller folk
som vart kalla til England av styresmaktene.
Sommaren 1942 kom Shetlandsgjengen under norsk leiing
med navnet Norwegian Independent Naval Unit, og dei disponerte 14 fiskefartøy.
I det lange løp var fiskeskøytene ueigna til denne farten,
og i sesongen 1942-43 var det mange forlis og tap av menneskeliv.
Hausten 1943 vart difor fiskefartøya bytta ut med
heilt moderne amerikanske ubåtjagarar. Då kom "Hitra" og "Hessa"
og fekk Ingvald Eidsheim og Petter Salen som sjefar, medan Leif Larsen
vart sjef for "Vigra", som kom i januar 1944.
Ubåtjagarane hadde ein marsjfart på 16 knop
(20 knop over kortare strekninger), eit mannskap på 24, og var utstyrt
med
mange moderne hjelpemiddel, m.a. kanon framme og bak,
på kvar side bak brua, og i tillegg eit Colt maskingevær på
kvar bruvenge.
"Hitra" gjekk den første turen frå Shetland
til Skorpen ved Stad 17. november 1943, og "Hessa" til Sotra 13. desember
1943. "Vigra" gjekk sin første tur til Lånan i Lofoten 17.
januar 1944.
Dei tre ubåtjagarane, Shetlandsbussane som dei vart
kalla, gjorde til saman 115 turar fram til krigen slutta. "Hessa" gjorde
29 turar, "Vigra" 41 og "Hitra 45 turar. Dei traffikerte mellom Hådyret
ved Egersund til Måsøy i Nordland.
14. mai 1945 gjekk ubåtjagarene sin siste tur frå
Scalloway, Shetland. Dagen etter kom "Vigra" og "Hitra" til Bergen. "Hessa"
kom til Ålesund same dagen.
Nedanfor er ei oversikt over turane til Hordaland og Sogn
og Fjordane.
Sotra - 13.12.1944
Hovden i Nordfjord - 09.03.1944 - 16.03.1944 - 18.08.1944
- 18.09.1944 - 26.11.1944
Skorpen i Sognesjøen - 07.04.1944
Skorpen ved Stad - 11.04.1944 - 01.05.1944
Dombevåg i Solund - 16.04.1944 - 18.04.1944
Gangsøy i Nordfjord - 07.09.1944
Klufti i Fensfjorden - 01.10.1944
Follesvåg i Korsfjorden - 20.11.1944
Torkildsvåg på Bømlo - 12.02.1945 -
27.03.1945
Årøy i Fensfjorden - 21.02.1945 - 14.03.1945
Kjelnesvika i Nordfjord - 04.03.1945
Slottet i Sunnhordland - 08.03.1945
Nautøy på Bømlo - 05.04.1945
Storsund i Solund - 23.04.1945
Batalden i Sunnfjord - 24.03.1944 - 27.03.1944
Bømlo i Sunnhordland - 31.03.1944
Torkildsvåg på Bømlo - 12.04.1944 -
16.04.1944 - 06.01.1945
Stavenes i Sunnfjord - 18.08.1944
Gangsøy i Nordfjord - 07.09.1944
Drønen i Austevoll - 18.09.1944
Horgo i Austevoll - 21.09.1944 - 08.11.1944
Steinsøy i Nordhordland - 06.10.1944
Dombevåg i Solund - 14.10.1944
Sløvåg i Gulen - 21.10.1944 - 23.12.1944
- 18.01.1945
Terneskjær i Sunnhordland - 03.11.1944
Leirvåg i Nordhordland - 08.12.1944
Føllesvåg i Austevoll - 15.01.1945
Hernar i Øygarden - 24.01.1945
Kjelnesvika i Nordfjord - 01.02.1945
Røytingen i Gulen - 12.02.1945
Årøy i Austrheim - 21.02.1945 - 14.03.1945
Kvalosen i Øygarden - 24.03.1945
Nautøy i Sunnhordland - 05.04.1945
Storsund i Solund - 14.04.1945 - 04.05.1945
Stadlandet - 24.04.1945
Stavenes i Sunnfjord - 22.08.1944 - 14.03.1945
Gåsvær i Solund - 21.11.1944
Mjømna i Gulen - 15.10.1944
Klufti i Fensfjorden - 05.02.1945
Staksvåg i Øygarden - 06.12.1944
Kvalosen i Øygarden - 14.04.1945
Langøy på Sotra - 21.02.1945 - 10.03.1945
- 04.05.1945 - 09.05.1945
Bergen - 14.05.1945
Drønen i Austevoll - 26.02.1944
Føllesvåg i Austevoll - 11.10.1944 - 23.12.1944
Torkildsvåg på Bømlo - 08.11.1944 -
06.01.1945
Melingsvåg på Bømlo - 23.02.1944 -
17.08.1944
Slottet i Sunnhordland - 25.04.1945 |